Khởi nghiệp từ phòng nuôi cấy mô: Anh nông dân Gia Lai làm chủ công nghệ, thu hơn 4 tỷ đồng mỗi năm

Tại thị xã An Khê (Gia Lai), mô hình khởi nghiệp của anh Thái Xuân Biên đang trở thành câu chuyện truyền cảm hứng mạnh mẽ cho nhiều nông dân trẻ. Từ một công nhân nhà máy đường, thu nhập bấp bênh, anh Biên đã tự học, tự nghiên cứu và mạnh dạn đầu tư xây dựng phòng nuôi cấy mô giống cây lâm nghiệp – một lĩnh vực đòi hỏi kỹ thuật cao mà trước đây gần như chỉ nằm trong tay viện nghiên cứu hoặc doanh nghiệp lớn.

Đến nay, cơ sở của anh đã cung cấp hơn 4,5 triệu cây giống keo, bạch đàn cấy mô, đạt doanh thu trên 4 tỷ đồng, góp phần chủ động nguồn giống chất lượng cao cho địa phương và nhiều tỉnh miền Trung – Tây Nguyên.

Hành trình bước vào công nghệ cao của một nông dân trẻ

Sau khi rời nhà máy đường vì thu nhập bấp bênh, anh Biên trở về quê sản xuất trên 1,5ha đất gia đình giao lại. Trồng sắn, trồng rau, rồi mô hình gì cũng thử, nhưng “được mùa mất giá” khiến kinh tế vẫn không ổn định.

Khoảng năm 2010, khi phong trào trồng rừng phát triển mạnh, anh nhận thấy nhu cầu cây giống keo, bạch đàn tăng cao nên quyết định mở vườn ươm. Từ 100.000 cây giống đầu tiên, anh thu lãi 70 – 80 triệu đồng. Nhận thấy tiềm năng lớn, anh mở rộng quy mô lên 2–4 triệu cây/năm.

Tuy nhiên, phụ thuộc vào nguồn cây cấy mô từ TP.HCM khiến chi phí cao, vận chuyển xa làm cây yếu, ảnh hưởng đến chất lượng. Chính khó khăn này thôi thúc anh tìm cách tự chủ công nghệ nuôi cấy mô – một quyết định táo bạo đối với một nông dân “tay ngang”.

Tự học – tự nghiên cứu – tự xây phòng nuôi cấy mô

Năm 2020, anh Biên đăng ký khóa học nuôi cấy mô tại Đại học Nông Lâm TP.HCM. Học xong, anh trở về và đầu tư 350m² đất để xây:

• 2 phòng nuôi cấy mô

• 2 phòng pha môi trường – chuẩn bị mẫu

• 1 phòng sinh hóa

• Cùng đầy đủ tủ cấy, nồi hấp, thiết bị vô trùng, tủ nuôi sáng…

Sau khi thành thạo kỹ thuật nhân chồi, tạo cây, xử lý mẫu… anh bắt đầu nhân giống keo, bạch đàn. Khâu quan trọng nhất – theo anh Biên – là chọn vật liệu mẹ hoàn toàn sạch bệnh, sinh trưởng khỏe, vì cây mô chỉ tốt khi bộ gen cây mẹ tốt.

Giai đoạn đầu, tỉ lệ sống rất thấp. Anh liên tục vào TP.HCM và Quy Nhơn học thêm, tham gia chuyển giao công nghệ của các trung tâm lớn. Nhờ sự kiên trì, đến năm 2022 anh chính thức làm chủ quy trình, tạo ra cây giống cấy mô chất lượng cao, mạnh khỏe, đồng đều, sạch bệnh.

Công nghệ tạo bước ngoặt – doanh thu bứt phá hàng tỷ đồng

Kể từ khi thành công với phòng mô, anh đã:

• Xuất bán 4 triệu cây bạch đàn cấy mô

• Xuất bán 500.000 cây keo cấy mô

• Doanh thu trên 4 tỷ đồng

• Cung cấp giống cho Quảng Bình, Bình Định, Quảng Ngãi và toàn tỉnh Gia Lai

Nhiều hộ dân phản hồi rằng cây cấy mô khỏe, đồng đều, chống sâu bệnh tốt và sinh trưởng vượt trội so với giống giâm hom truyền thống.

Một ưu điểm quan trọng của cây mô là rút ngắn thời gian hoàn chỉnh rừng trồng, tăng năng suất và giúp người dân giảm rủi ro trong sản xuất lâm nghiệp.

Tự chủ nguồn giống – giảm chi phí cho cả địa phương

Theo ông Võ Văn Thanh – Chủ tịch Hội Nông dân xã Song An – việc anh Biên đầu tư phòng nuôi cấy mô đã giải quyết được vấn đề lớn mà vườn ươm địa phương gặp phải bấy lâu: phụ thuộc nguồn giống từ TP.HCM khiến giá cao và chất lượng không ổn định.

Nhờ anh Biên:

• Giá giống hợp lý hơn

• Giảm chi phí vận chuyển

• Nguồn cây khỏe, nâng cao tỉ lệ sống

• Chủ động cung cấp cho hàng loạt vườn ươm trong tỉnh

Từ một hộ nông dân, anh đã góp phần nâng cao chất lượng rừng trồng và thu nhập cho hàng trăm hộ khác.

Ứng dụng kiến thức mới – hướng tới phát triển bền vững

Ngoài sản xuất giống lâm nghiệp, anh Biên còn tìm hiểu thêm về công nghệ nhân giống nhiều loại cây khác, trong đó có các mô hình liên quan đến cây dừa và cây ăn trái. Một trong những nguồn tài liệu anh tham khảo là các hướng dẫn kỹ thuật trên những trang chuyên ngành như:

• Tìm hiểu các sản phẩm – vật tư nông nghiệp ứng dụng trong kỹ thuật nhân giống:👉 https://vigen.vn/

• Các quy trình liên quan đến kỹ thuật trồng và chăm sóc cây dừa sáp giúp người dân hiểu rõ hơn về nhu cầu của cây mô khi đưa ra môi trường thật:👉 https://vigen.vn/cach-trong-dua-sap-mo/

Những kiến thức này giúp anh hoàn thiện hơn quy trình ươm giống, cũng như hướng tới việc phát triển phòng mô theo hướng đa dạng hóa sản phẩm trong tương lai.

Khát vọng đưa cây giống công nghệ cao lan rộng khắp Tây Nguyên

Hiện anh Biên đang tiếp tục mở rộng:

• Tăng số lượng phòng nuôi cấy

• Nghiên cứu thêm giống mới

• Kết hợp chuyển giao kỹ thuật cho các hộ trồng rừng

• Hướng đến mô hình doanh nghiệp cung cấp giống lâm nghiệp chất lượng cao quy mô toàn miền Trung – Tây Nguyên

Với ý chí bền bỉ và tinh thần đổi mới, anh Biên đã chứng minh rằng: nông dân hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ cao, và khi dám bước ra khỏi vùng an toàn, cơ hội thành công sẽ mở ra rộng hơn rất nhiều.